Doelgroepen / rechtsvormen

Zorgaanbieders, jeugdhulpaanbieders, combinatie-instellingen, gecertificeerde instellingen en Veilig Thuis-organisaties leggen ieder jaar maatschappelijke verantwoording af. 

Zorgaanbieders en combinatie-instellingen

Zorgaanbieders die betaald worden uit het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw), verzekerde zorg in Wet langdurige zorg (Wlz) of VWS-subsidie maken jaarlijks hun jaarverantwoording vóór 1 juni openbaar. Dit geldt voor zowel hoofdaannemers als onderaannemers.

Solisten en zzp'ers hoeven geen jaarverantwoording openbaar te maken, behalve wanneer de zzp'er een rechtspersoon (bijvoorbeeld een bv) is. Zie ook vragen voor solisten en zzp'ers verderop.

Uitzonderingen

Een aantal categorieën van zorgaanbieders hoeven geen jaarverantwoording openbaar te maken: 

• zorgaanbieders die uitsluitend zorg verlenen die niet wordt gefinancierd vanuit de Zvw, Wlz of VWS-subsidie;
• zorgaanbieders die zorg verlenen die wordt gefinancierd vanuit de Zvw of Wlz, maar uitsluitend ondersteunende werkzaamheden verrichten die ver verwijderd zijn van de kern van zorgverlening, zoals (zittend) vervoer, schoonmaak, levering van bepaalde roerende voorzieningen en mobiliteitshulpmiddelen, catering, bedrijven die verblijf voor medisch specialistische zorg buiten een ziekenhuis aanbieden en leveranciers van elektriciteit;
• zorgaanbieders die uitsluitend een factureringsbedrijf zijn;
• natuurlijke personen die geen zorg doen verlenen, zoals werknemers en zelfstandigen zonder personeel (zzp) (zie ook specifieke vragen verderop deze pagina);
• individuele maten en vennoten die zorg doen verlenen in het kader van een maatschap of vennootschap waarvan zij maat of vennoot zijn.

Zie ook: artikel 5a van het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer WMG

Let op! Voor veel zorgaanbieders die dit jaar voor het eerst een jaarverantwoording openbaar moesten maken, geldt een pauze. Zie ook het nieuwsbericht hierover.

Jeugdhulpaanbieders

Binnen de Jeugdwet leggen jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen (jeugdbescherming/jeugdreclassering) jaarlijks verantwoording af.
Alleen solistisch werkende jeugdhulpverleners zijn niet verantwoordingsplichtig. Iemand wordt wettelijk alleen als een solistisch werkende jeugdhulpverlener gezien in de volgende twee situaties:

• u bent een zelfstandige zonder personeel (zzp-er; natuurlijke persoon of eenmansbedrijf (dit is inclusief een Eenmans BV), dat wil zeggen dat eigendom én uitvoering volledig bij één natuurlijk persoon liggen;
• u bent een onderdeel van een samenwerkingsverband van meerdere natuurlijke personen die allemaal individueel geregistreerd staan bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK), zelfstandig en alleen de jeugdhulp verlenen, zelfstandig factureren en zelfstandig belastingaangifte doen.
   

Veilig Thuis-organisaties

Veilig Thuis-organisaties (de advies- en meldpunten huiselijk geweld en kindermishandeling) leggen jaarlijks maatschappelijke verantwoording af over hun bedrijfsvoering.

Een zorgaanbieder is:

1. een natuurlijk persoon of rechtspersoon die beroeps- of bedrijfsmatig zorg verleent;
2. een natuurlijk persoon of rechtspersoon die tarieven in rekening brengt voor het beroeps- of bedrijfsmatig verlenen van zorg door een zorgaanbieder onder 1, bij één van de volgende partijen:
   • een zorgverzekeraar, Wlz-uitvoerder of een particuliere ziekenkostenverzekeraar (ziektekostenverzekeraar);
   • een andere zorgaanbieder (zoals een hoofdaannemer);
   • een patiënt;
   • een verzekerde (bijvoorbeeld een pgb-budgethouder).

Het beroeps- of bedrijfsmatig verlenen van zorg houdt in het verlenen van zorg in de zin van de Wmg tegen vergoeding. Het kan bij de vergoeding bijvoorbeeld gaan om een tarief voor een opdracht, subsidie of loon.

U moet een jaarverantwoording openbaar maken, als u zorg verleent op grond van de Zvw, de Wlz of VWS-subsidie. Verleent u jeugdhulp op grond van de Jeugdwet? Dan moet u mogelijk ook een jaarverantwoording openbaar maken. Lees meer op de pagina voor jeugdhulpaanbieders.

Onder het zorgaanbiederbegrip vallen zowel hoofdaannemers als onderaannemers. Dit betekent dat zowel de hoofd- als onderaannemer een jaarverantwoording openbaar moet maken.

Hoofdaannemer

Een hoofdaannemer is een zorgaanbieder die met een ziektekostenverzekeraar, patiënt of verzekerde contracten sluit waarin de zorgaanbieder zich tegen vergoeding verplicht tot het leveren van zorg. De hoofdaannemer besteedt de te leveren zorg geheel of gedeeltelijk uit aan de onderaannemer.

Onderaannemer

Een onderaannemer is een zorgaanbieder die met de hoofdaannemer contracten sluit waarin hij zich tegen een vergoeding verplicht tot het leveren van zorg. De onderaannemer brengt op basis van het contract dus kosten, voor het leveren van de zorg, in rekening bij de hoofdaannemer. Op basis daarvan worden ter zake van de zorgverlening door de onderaannemer alleen tarieven in rekening gebracht aan de hoofdaannemer. De onderaannemer verleent bedrijfsmatig geheel of gedeeltelijk de zorg.

Indien een zorgaanbieder door een onderaannemer wordt ingeschakeld om (een deel van de) zorg te verlenen (de «onderaannemer» van een «onderaannemer») dan vallen zowel de hoofdaannemer, onderaannemer als de onderaannemer van de onderaannemer onder de verantwoordingsplicht.

Voorbeelden van hoofd- en onderaannemersconstructies zijn:

• Een stichting voor oogzorg heeft een overeenkomst gesloten met een zorgverzekeraar. De stichting verleent de zorg niet zelf, maar heeft een overeenkomst met een bv om die zorg te doen verlenen. De stichting is hoofdaannemer en de bv is de onderaannemer;
• De stichting verleent wel zelf zorg (hoofdaannemer) en besteedt een deel van de zorg uit aan de bv (onderaannemer);
• Een moederbedrijf sluit overeenkomsten met een zorgkantoor (hoofdaannemer) maar laat de daadwerkelijke zorgverlening uitvoeren door haar dochterorganisaties (onderaannemers).

In dit geval bent u een combinatie-instelling. Dit zijn zorgaanbieders die ook jeugdhulpaanbieder, gecertificeerde instelling of Veilig Thuis-organisatie zijn.

Als combinatie-instelling maakt u één uniforme financiële verantwoording openbaar zoals in de Regeling openbare jaarverantwoording WMG beschreven. U hoeft geen rekening te houden met de voorschriften in de Regeling Jeugdwet of Uitvoeringsregeling Wmo 2015.

Let op! Personenvennootschappen en (middel)grote rechtspersonen moeten wel de 'Opbrengsten Jeugdwet' toevoegen aan de financiële verantwoording. Daarnaast zijn zij verplicht om de specifieke informatie uit het Jaardocument Jeugd 2022 voor combinatie-instellingen of het Jaardocument Veilig Thuis 2022 aan te leveren.

Tijdens een boekjaar kan uw situatie veranderen, bijvoorbeeld door een fusie, splitsing of rechtsvormwijziging. In Gebeurtenissen die de openbaarmakingsplicht kunnen beïnvloeden leest u wie moet verantwoorden.

Er zijn twee manieren van bedrijfsoverdracht te onderscheiden:

1. Bedrijfsoverdracht via een activa passiva transactie
2. Bedrijfsoverdracht via een aandelentransactie

Ad 1. Bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie

Bij een eenmanszaak of vennootschap onder firma (vof) gaat bedrijfsoverdracht altijd via een activa-passivatransactie. Ook een rechtspersoon kan er voor kiezen om via een activa-passivatransactie de praktijk aan de koper over te dragen. Bij een activa-passivatransactie gaan alle of een deel van de bezittingen en schulden van de verkoper over naar de koper. 

Een bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie is geen rechtshandeling die ertoe leidde dat één of meer zorgaanbieders ophielden zorgaanbieder te zijn. De nieuwe praktijkhouder hoeft in zijn jaarverantwoording over het boekjaar geen gegevens en andere informatie over de oude praktijkhouder te betrekken.

Scenario 1: De oude praktijkhouder stopt na bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie (bijvoorbeeld door pensioen)

De oude praktijkhouder is gestopt en kwalificeert niet meer als een zorgaanbieder. Er is geen verplichting meer voor de oude praktijkhouder om de jaarlijkse openbare jaarverantwoording in te dienen.

Scenario 2: De oude praktijkhouder blijft actief en kwalificeert als zorgaanbieder (bijvoorbeeld de praktijk is overgedragen, maar blijft als waarnemer zorg verlenen)

De oude praktijkhouder kwalificeert na de bedrijfsoverdracht via activa-passivatransactie nog steeds als zorgaanbieder, omdat hij zorg, bijvoorbeeld als waarnemer, blijft verlenen. Of deze oude praktijkhouder een jaarverantwoording moet openbaar maken, is afhankelijk van de vraag of deze ook “zorg doet verlenen”.

Ad 2. Bedrijfsoverdracht via een aandelentransactie 

Alleen een rechtspersoon waarvan het vermogen in aandelen is verdeeld, kan de onderneming via een aandelentransactie aan de verkoper overdragen. Bijvoorbeeld een besloten vennootschap (bv). Een aandelentransactie verloopt altijd via de notaris. Met het overdragen van alle aandelen gaat de hele onderneming over naar de nieuwe aandeelhouder. Daarmee gaan alle bezittingen en schulden, rechten en verplichtingen, personeel, contracten, vergunningen en het hele verleden over.

Bij een gehele of gedeeltelijke bedrijfsoverdracht via een aandelentransactie blijft de zorgaanbieder (rechtspersoon die bedrijfsmatig zorg verleent) voortbestaan. Het bestuur van de zorgaanbieder blijft verplicht om de jaarverantwoording over het gehele boekjaar openbaar te maken. Door de bedrijfsoverdracht via gehele of gedeeltelijke aandelentransactie zijn uitsluitend de aandeelhouders van de zorgaanbieder gewijzigd.

Zowel nieuwe (gestart op of na 1 januari 2022) als bestaande zorgaanbieders die betaald worden uit het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw), verzekerde zorg in Wet langdurige zorg (Wlz) of VWS-subsidie maken jaarlijks hun jaarverantwoording vóór 1 juni openbaar. Dat geldt ook als u gedurende het boekjaar bent gestart met zorg verlenen. Dit geldt voor zowel hoofdaannemers als onderaannemers. Solisten met de rechtsvorm eenmanszaak hoeven geen jaarverantwoording openbaar te maken.

Zie voor het onderscheid tussen een zzp’er, solist en eenmanszaak de subcategorie met vragen voor zzp’er/solist/eenmanszaak verderop.

Nee. Als uw onderneming geen zorg heeft geleverd in 2022, dan hoeft u over 2022 geen jaarverantwoording openbaar te maken. U moet over 2023 wel een jaarverantwoording openbaar maken, omdat u in 2023 bent begonnen met de zorgverlening.

Een holding of tussenholding is verantwoordingsplichtig als deze kwalificeert als een zorgaanbieder (zie de vraag: “Wat is een zorgaanbieder?” eerder in deze lijst).

Een (tussen)holding die bijvoorbeeld tegen vergoeding alleen managementdiensten, zorgverleners of zaken ter beschikking stelt, kwalificeert niet als zorgaanbieder (in de zin van de Wmg). Deze beperking van werkzaamheden moet blijken uit zowel de overeenkomst(en) met contractuele verplichting(en) als de feitelijke werkzaamheden van de (tussen)holding.

Bij franchise wordt een contract gesloten tussen een franchisegever en een franchisenemer waarin de franchisegever, tegen een vergoeding, het recht verleent aan een franchisenemer om een onderneming met een bepaalde handelsnaam te exploiteren. Kenmerkend voor een franchisecontract is het gebruik van een herkenbare formule. Of zowel de franchisegever als de franchisenemer als zorgaanbieder gelden, is afhankelijk van de afspraken in het franchisecontract.

Het is voor de kwalificatie als zorgaanbieder bepalend wie uiteindelijk contractueel eindverantwoordelijk is voor de feitelijke zorgverlening. Met andere woorden: er is sprake van een contractuele verplichting tot het verlenen van zorg en daarop kan de zorgaanbieder door de contractpartij worden aangesproken.

In het geval van een franchisecontract tussen zorgaanbieders, is het uitgangspunt dat zowel franchisegever als franchisenemer onder de verantwoordingsplicht vallen.

Ja, als u zorg levert waarvoor u een vergoeding ontvangt, bent u verantwoordingsplichtig. Het gaat dan om zorg in de zin van de Wmg. Dit is:

• zorg omschreven in de Zorgverzekeringswet (Zvw);
• zorg omschreven in de Wet langdurige zorg (Wlz);
• individuele gezondheidszorg, die niet val onder de Zvw of Wlz, aan een persoon met als doel diens gezondheid te bevorderen of te bewaken;
• zorg als bedoeld in artikel 2 van het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer Wmg.

Bij de zorg van sommige chronische aandoeningen is de hulp van meerdere artsen en zorgverleners nodig. Bijvoorbeeld de huisarts in samenwerking met een diëtist en een fysiotherapeut of oefentherapeut. Dit wordt in de praktijk ketenzorg genoemd. Als ketenzorg is georganiseerd in een samenwerkingsverband (bijvoorbeeld een maatschap, cv of vof) of in een rechtspersoon dan is er sprake van verantwoordingsplicht.

Een vennootschap met een buitenlandse rechtsvorm is verantwoordingsplichtig als deze rechtspersoon (feitelijk) in Nederland is gevestigd en bedrijfsmatig zorg verleent. De rechtsvorm is hierbij niet van belang.

De termen 'zzp'er', 'eenmanszaak' en 'solist' worden soms door elkaar gebruikt. Voor de uitleg van de wet zijn er verschillen.

• Een zzp'er is een zelfstandige zonder personeel. Een zzp'er kan verschillende rechtsvormen hebben.
• Een solist is een zzp'er die geen zorg laat verlenen door anderen op grond van een contract.
• De eenmanszaak is een type rechtsvorm voor een onderneming. Eenmanszaken worden gezien als natuurlijke personen. Een eenmanszaak kan ook personeel in dienst hebben. De zzp'er of solist die de rechtsvorm eenmanszaak heeft, is een natuurlijk persoon voor de uitleg van de verantwoordingsplicht.
• Als er sprake is van een rechtsvorm die een rechtspersoon is, zoals een bv, dan wordt de zzp'er of solist niet gezien als een natuurlijk persoon.

Zie ook de vraag ‘Wat is het verschil tussen een zzp'er, een solist en een eenmanszaak voor de jaarverantwoording?’ hierboven.

• Een zzp’er die een solist is én de rechtsvorm eenmanszaak heeft, is niet verantwoordingsplichtig. Een zzp’er is een solist als hij zorg verleent, de zorgverlening niet uitbesteedt en geen personeel (een stagiair is geen personeel) in dienst heeft. Wanneer een eigenaar van een bedrijf met de rechtsvorm eenmanszaak bijvoorbeeld zorg laat verlenen door werknemers, onderaannemers of een waarnemer dan moet de eigenaar wel een jaarverantwoording openbaar maken.
• Een vof of maatschap is niet verantwoordingsplichtig als er slechts één persoon zorg verleent en de andere maten of vennoten andere werkzaamheden dan zorgverlening verrichten. Wanneer een maat of vennoot zorg laat verlenen door werknemers, onderaannemers of een waarnemer dan moet er wel een jaarverantwoording openbaar worden gemaakt.
• Een zzp’er die een rechtspersoon (bijvoorbeeld een bv) is, is altijd verantwoordingsplichtig.

Kort samengevat: een zzp’er met de rechtsvorm eenmanszaak, hoeft mogelijk geen jaarverantwoording openbaar te maken. Zie ook het volgende stroomschema:

Als u een solist bent en u maakt gebruik van een waarnemer, dan moet u een jaarverantwoording openbaar maken over het boekjaar waarin u gebruik heeft gemaakt van de waarnemer. Heeft u wel een contract met een waarnemer, maar heeft de waarnemer geen zorg geleverd voor/namens u in het boekjaar waarover u moet verantwoorden? Dan hoeft u géén jaarverantwoording openbaar te maken.

Iemand die zorg verleent die vanuit een bestaande sociale relatie als stagiair, vrijwilliger of budgethouder (waarbij het gaat om handelingen in het kader van dit budgethouderschap), valt niet onder de definitie zorgaanbieder. Deze personen tellen daarom ook niet mee voor de kwalificatie van “zorg doen verlenen”. Iemand die werkzaam is als zzp’er kan dus gebruik maken van een stagiaire of vrijwilliger zonder verantwoordingsplichtig te worden. Zij verlenen immers binnen de zorgaanbieder geen beroepsmatige zorg.

Leerling-medewerkers (de zogenaamde BBL'ers) verlenen wel beroepsmatig zorg en tellen daarom ook mee voor de term “doen verlenen”. Een zorgaanbieder die gebruik maakt van een BBL'er is dus wel verantwoordingsplichtig.

Niet de individuele maten, maar de maatschap als geheel is openbaarmakingsplichtig. Hoewel de individuele maten de zorg verlenen en daarmee gekwalificeerd worden als zorgaanbieders, is hier een vrijstelling voor. Anders zouden de maten zich meerdere malen over dezelfde openbare jaarverantwoording moeten verantwoorden. Hiermee wordt de regeldruk beperkt.

NB. De bovenbedoelde vrijstelling geldt niet voor verlenen van zorg buiten het kader van een maatschap.

Relevante wetsartikelen:

• Artikel 40b, lid zes, Wmg
• Artikel 5a, onderdeel e, Bub Wmg

De bovenbedoelde coöperatie verleent niet bedrijfsmatig zorg en treedt niet op als zorgaanbieder in de zin van de Wmg; zij treedt uitsluitend op als een vertegenwoordiger van haar leden. De coöperatie valt daarmee buiten de verantwoordingsplicht. De leden van de coöperatie verlenen zelf zorg en zijn daarmee zelf zorgaanbieders. De leden van de coöperatie vallen onder de verantwoordingsplicht voor zover op grond van artikel 5a Bub Wmg, geen vrijstelling van toepassing is.

Ja. Een kostenmaatschap van zorgaanbieders, waarin zorgaanbieders de kosten delen is verantwoordingsplichtig. Een kostenmaatschap van zorgaanbieders is namelijk ook een niet rechtspersoonlijkheid bezittend organisatorisch verband van zorgaanbieders.

Meer hierover leest u ook in de nadere uitleg over de verhouding tussen de openbaarmakingsplicht van een geen rechtspersoonlijkheid bezittend organisatorisch verband van zorgaanbieders en de individuele vennoten op deze pagina.

Zie ook: artikel 40b, lid 6, Wmg

Nee. De bv is geen zorgaanbieder. Een bv die uitsluitend zorgpersoneel detacheert, functioneert als een soort uitzendbureau. Zij stelt alleen zorgverleners ter beschikking aan zorgaanbieders, maar verleent zelf geen zorg. Dit moet blijken uit zowel de overeenkomst(en) met de contractuele verplichting(en) als de feitelijke werkzaamheden van de bv.

Combinatie-instellingen kunnen volstaan met het openbaar maken van één uniforme financiële verantwoording met de bij de financiële verantwoording te voegen informatie conform de Regeling openbare jaarverantwoording WMG. Zij hoeven geen rekening te houden met de voorschriften in de Regeling Jeugdwet of Uitvoeringsregeling WMO 2015, met uitzondering van de bepaling dat personenvennootschappen en (middel)grote rechtspersonen de 'Opbrengsten Jeugdwet' toevoegen aan de financiële verantwoording.

Daarnaast zijn zij verplicht om de specifieke informatie uit het Jaardocument Jeugd 2022 voor combinatie-instellingen of het Jaardocument Veilig Thuis 2022 aan te leveren.

Dit is afhankelijk van het aandeel van de onderwijscomponent in de netto-omzet. Kijk voor meer informatie op de pagina Zorg, Jeugdhulp & Onderwijs.

Zorgaanbieders die vallen onder artikel 190 van de Provinciewet of 186 van de Gemeentewet moeten een jaarverantwoording openbaar maken. De uiterlijke aanleverdatum voor de verantwoording over boekjaar 2022 is voor deze zorgaanbieders 15 juli 2023.